In Memoriam Roman Miz (1932-2017)

Najverovatnije poslednji pesnik ekumenizma u Srbiji je otpevao svoju labudovu pesmu kroz su-osnivanje i verno i aktivno učešće u edukativnom projektu „Škola ekumenizma“ Ekumenske humanitarne organizacije nastojeći da osvesti naš narod za stvarnost vanvremenskog jedinstva Hristovog naroda na zemlji kroz duhovno i praktično okupljanje raznih pojedinaca iz različitih nacionalnih, konfesionalnih pa čak i ideoloških pozadina. Dugačak spisak postignuća i priznanja na tom životnom putu svedoči o neumornom pregalaštvu o. Romana Miza iza koga je stajao nedosanjani san o jedinstvu crkve na zemlji, stoga tako, nekim pojedincima on ostaje stalni izazov, dok drugima možda predstavlja samo puki spisak ne sasvim razumljivih stvari. Većina nas, koji smo imali privilegiju da ga upoznamo i makar kratko sarađujemo s njim, ostajemo negde između ove dve krajnosti, i rado se sećamo njegovih dosetki i duhovitih primedbi na istorijska i aktuelna dešavanja i verskom životu, takođe i njegove otvorenosti i toplog prijema prema drugima i drugačijima, kao i odlika dobrog i vernog Hristovog sluge. Iskreno se nadamo da će on čuti, ako već i nije, poruku svog Gospodara: „U malome si bio vjeran, nad mnogim ću te postaviti! Uđi u radost gospodara svoga.“ 

 

Otac prof. dr. Roman Miz, jedinac o. Bogdana i Marije r. Tirnčišin (cerke sveštenika o. Mihajla), a inače šesti sveštenik u direktnoj liniji po očevoj strani, rodio se 14. avgusta 1932. godine u Drohobiču, u Ukrajini. Godine 1933. dolazi sa roditeljima u Hrvatsku, u Lipovljane, gde je otac postao upravitelj grkokatoličke parohije. Tu je završio osnovnu školu, a klasičnu gimnaziju u Zagrebu. Šest godina bogoslovskog studija i još četiri postdiplomska semestra završio je na Katoličkom bogoslovskom fakultetu takođe u Zagrebu. Nakon što se oženio sa Irenom Melenjuk, ćerkom o. Josipa Melenjuka, križevački vladika dr. Gabrijel Bukatko rukopoložio ga je u Zagrebu 19. decembra 1958. godine za sveštenika. Ima dvoje dece: kćerku Dariju i sina Igora, sveštenika u Minhenu, te sedmoro unučadi.

Kao sveštenik bio je prvih osam godina kapelan svom bolesnom ocu. U to vreme bio je i slavonski arhijerejski namesnik. Kada je otac Bogdan umro 1966. godine, postaje upravitelj parohije Lipovljani i tu je bio do 1968. godine, kada je premešten za paroha u Novi Sad, gde već četrdeset i treću godinu deluje. Jedan je od osnivača “Glasa koncila” i njegov saradnik.

Vanredno je studirao istoriju na Filozofskom fakultetu Ukrajinskog Slobodnog Univerziteta u Minhenu i stekao prvu titulu magistra. Zatim je na Filozofskom fakultetu u Zagrebu studirao jugoslovensku književnost i istoriju umetnosti, a kada je došao u Novi Sad, tu je opet studirao istoriju. Ali, ta dva fakulteta - u Zagrebu i Novom Sadu, nije završio.

Godine 1954., kada je u Skopju služio vojsku, počeo je sa novinarskim radom, što je produžio sve do sadašnjeg vremena. Napisao je više od hiljadu članaka koje je objavio u više od 50 novina i časopisa na više jezika - ukrajinskom, rusinskom, hrvatskom, mađarskom, slovačkom i srpskom jeziku. Osim toga prevodio je sa poljskog, ruskog, slovačkog, beloruskog i latinskog jezika. Bio je urednik nekoliko novina i časopisa, kao što su “Nova dumka”, „Dzvoni”, i “Novosadski dzvoni”. Pokrenuo je dve ukrajinske radio emisije: 1967. na Radio Banja Luka (1967-1968), zatim na Radio Novi Sad (1992-1999), a u vremenu 2003-2004. bio je urednik na Televiziji Novi Sad. Osim toga bio je godinama, svakako pod pseudonimom, saradnik, pisac propovedi na ukrajinskom jeziku za Radio “Slobodna Evropa” u Minhenu. Te su propovedi kasnije izašle kao knjiga u Ljvovu, u Ukrajini pod nazivom, “Hrišćanstvo, šta je to zapravo?” Od 1992. do 1997. čitane su njegove propovedi na rusinskom jeziku na Radio Novi Sad, koje su zatim izašle pod nazivima: “Dar mudrosti” i “Dar razuma”. A pisao je propovedi na rusinskom jeziku i u novinama “Ruske slovo”, koje su izašle u knjizi sa nazivom “S Isusom na samo”. Osim ovih propovedničkih knjiga napisao je i slične knjige duhovnog sadržaja, koje su bile emitovane ili preko radija ili štampane u novinama, kao: “Iz riznice hrišćanske kulture”, “Na izvorima bogoslovske misli”, “Veliki ljudi i njihova vera”, “Tri ogranka hrišćanstva” i druge.

Osim u Minhenu, još je dva puta magistrirao iz teologije - u Krakovu (Poljska) na Teološkoj Papskoj akademiji i u Prešovu (Slovačka) na Grkokatoličkom bogoslovskom fakultetu. Počasni doktorat dao mu je 13. juna 2008. godine Protestantski teološki fakultet u Novom Sadu. Član je ukrajinskog Naučnog društva “Taras Ševčenko”, u početku u Parizu, a sada u Ukrajini i mnogih drugih naučnih društava, kao što je Ukrajinsko Društvo istoričara, Ukrajinsko Heraldičko društvo, Društvo folklorista Vojvodine, Matica Srpska itd. Bio je predsednik Saveza Rusina Ukrajinaca Srbije, predsednik Saveza ukrajinista Srbije i Crne Gore, član redakcija nekoliko enciklopedija i leksikona, kao i saradnik u tim izdanjima.

Za crkvenu, društvenu i ekumensku delatnost dobio je više nagrada i priznanja. Sveta Stolica ga je 1985. godine imenovala protojerejom stavroforom, 1990. dobio je zlatnu plaketu povodom 100-godišnjice doseljenja Ukrajinaca u Bosnu. Pozdravno pismo Predsednika Ukrajine je dobio za veliki lični doprinos u izgradnji nezavisne Ukrajine; 2001. godine „Počasnu povelju” i značku Kabineta ministara Ukrajine “za veliki doprinos u delu formiranja pozitivnog imidža Ukrajine u svetu i za aktivno učešće u društvenoj delatnosti”; 2002. godine “Novembarsku povelju”, najprestižniju nagradu grada Novog Sada “za širenje hrišćanske vere, i ekumenizma, negovanje dobrih i tolerantnih međuverskih i međunacionalnih odnosa”; 2003. godine orden Ukrajine “za osobito značajan doprinos u jačanju mira i međunacionalnog pomirenja u Ukrajini”. Dobio i sijaset raznih diploma, zahvala, priznanja i pohvala.

Uz svoje parohijske i društvene delatnosti, on je profesor na Teološko-katehetskom institutu “Sv. Albert Veliki” u Subotici - Novom Sadu, gdje predaje Teologiju ekumenizma; zatim je predavao na Specijalističkim akademskim studijama Univerziteta u Novom Sadu, povremeno u Novosadskoj novinarskoj školi te u Školi ekumenizma u Novom Sadu gde je predsednik Senata škole. Ponekad predaje i na Protestantskom teološkom fakultetu u Novom Sadu. Od 2003. član je Upravnog odbora Ekumenske humanitarne organizacije u Novom Sadu.

Napisao je preko 50 knjiga, popis kojih kao i popis publikacija u kojima su tiskani njegovi članci nalaze u posebnom prilogu na kraju ove knjige.

U Novom Sadu i u celoj Srbiji deluje u sferi ekumenizma, Učestvuje na raznim sastancima, simpozijumima, naučnim konferencijama, kongresima. Bio je na Drugom Ekumenskom skupu u Gracu 1997. godine.

U Apostolskom egzarhatu, koji je Sveta Stolica ustanovila 2003. godine za grkokatolike u Srbiji i Cmoj Gori, on je savetnik vladike od prvih dana, a u okviru međunarodne Biskupske konferencije “Sveti Ćirilo i Metodije” član je Već a za ekumenizam, Veća za informacije i Veća za nauk vere. Osim toga član je Odbora za osnivanje Katoličkog bogoslovskog fakulteta u Subotici.

Darija Vučinac

Iz: Mostart, Zemun 2014.: „Leksikon crkvenih i vjerskih zajednica, sljedbi i jeresi“ str. 673-674.